موزه شهرداری تبریز

موزه شهرداری تبریز تنها موزه شهرداری ایران و در ردیف اولین موزه های شهرداری دنیا بعد از ....

موزه شهرداری تبریز که در ساختمان کاخ شهرداری تبریز واقع شده‌است به عنوان نخستین و تنها موزه تاریخ شهرداری‌های ایران مطرح است و پس از کشور چین، در ردیف اولین موزه‌های شهرداری‌های جهان نیز قرار دارد. ساختمان کاخ شهرداری یکی از بناهای زیبا، مستحکم و دیدنی شهر تبریز است که ساخت آن از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ خورشیدی و به دستور رضاشاه پهلوی در محل گورستان متروک و مخروبهٔ کوی نوبر با نظارت مهندسان آلمانی و در زمان ریاست شهرداری حاج‌ارفع‌الملک جلیلی و با بودجه ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال انجام شد. از آنجایی که این موزه در نزدیکی موزه آذربایجان و بازار بزرگ تبریز قرار دارد همواره در تور تبریز نقش مهمی برای این شهر ایفا می کند.

ساختمان شهرداری تبریز معروف به برج ساعت در سال ۱۳۱۸ مورد بهره‌برداری قرار گرفت و در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۵۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. در سال ۱۳۸۶همزمان با یکصدمین سالگرد تاسیس نخستین بلدیه (شهرداری) ایران در تبریز و در ۸۰۰ متر مربع و با هزینه یک میلیارد و صد میلیون ریال راه به عنوان نخستین موزه شهر و شهرداری‌های کشور اندازی شده‌است. با این حال برخی جلسات شورای این شهر و برخی ملاقات های سیاسی و دیپلماتیک مقامات شهر در سالن آمفی تئاتر این مجموعه برگزار می گردد.

کاخ شهرداری تبریز دارای یک برج ساعت چهارصفحه‌ای به‌ارتفاع ۳۰٫۵ متر است که با طنین موزون زنگ‌هایش، هر ۱۵ دقیقه یک‌بار، گذشت زمان را به گوش مردم تبریز می‌رساند. نمای بیرونی این بنا از سنگ تراشیده شده‌است و نقشهٔ ساختمان شبیه به طرح یک عقاب درحال پرواز می‌باشد که با نمونهٔ ساختمان‌های کشور آلمان، قبل از جنگ جهانی دوم مطابقت دارد. به علت طرح متمایز کاخ شهرداری گردشگرانی که در تور تبریزگردی از این مکان دیدن می کنند همواره عکسی به یادگار در حیاط و محموطه این بنا برای خود نگه می دارند. این ساختمان تا سال 1324 در یک میدان به صورت چهارراه قرار داشت که در زمان حکومت سید جعفر پیشه وری میدان آن ساخته شد و تندیس نیمتنه باقرخان سالار ملی در آنجا نصب شد. پس از سقوط پیشه وری مجسمه محمدرضاشاه را در آن‌جا قرار دادند.

کاخ موزه شهرداری تبریز که در مرکزی‌ترین نقطهٔ شهر واقع شده است در سه طبقه ساخته شده است و شامل تالارهای مختلفی چون تالار دوربین‌های قدیمی، تالار دفاع مقدس، چاپ و نشر، فرش، هنرهای معاصر، خط و خوشنویسی، تالار حکمت و چندین تالار دیگر است. در کنار این تالارهای اختصاصی در این موزه اشیاء، آثار و اسناد قدیمی مربوط به بلدیه تبریز، هدایای مقام‌ها و شخصیت‌های خارجی به شهرداران، کتب خطی و آثار هنری، اسناد اداری و مالی، جام‌های قهرمانی باشگاه شهرداری تبریز، چینی آلات، سفرنامه‌های نوشته شده درباره تبریز، تجهیزات، امکانات و اسناد مربوطه به شهر نخستین‌ها با همکاری شهرداری تبریز و برخی از شهروندان تبریزی جمع آوری و در معرض دید قرار گرفته‌است.

مهمترین تالاری که در این موزه گردشگران تور تبریز از آن استقبال می کنند تالار فرش است. در تالار فرش‌، قالی‌هایی با قدمت ۱۱۰ سال به نمایش گذاشته شده‌اند. ۱۲ تخته فرش موجود در این مجموعه مربوط به فرش‌هایی است که از زمان تاسیس عمارت شهرداری تبریز تا سال ۱۳۲۰ به دستور ارفع‌الملک جلیلی بافته شده و به اتمام رسیده‌است.

در تالار دوربین‌ها، تاریخچه و روند تکوین و شکل‌گیری دوربین‌های نسل قدیم نشان داده شده‌است. بیشترِ این دوربین‌ها توسطِ محمدعلی جدیدالاسلام به این موزه اهدا شده‌اند. وی با دارا بودنِ ۹۵۰ دوربین عکاسی، بزرگترین کلکسیونر دوربین‌های عکاسی در ایران است. علاوه بر دوربین، جدیدالاسلام دارای مجموعه‌ای از عکس‌های قدیمی از دوران قاجار نیز می‌باشد. وی در حال حاضر رئیسِ «انجمن عکاسان آذربایجان شرقی» نیز است.