تاريخچه ايجاد موزه شهر تبريز با عنوان «موزه آذربايجان» كه به عنوان دومین موزه تاریخی ایران پس از.....

 

 

 

 

 

 

تاريخچه ايجاد موزه شهر تبريز با عنوان «موزه آذربايجان» كه به عنوان دومین موزه تاریخی ایران پس از موزه ملی تهران شناخته می‌ شود به حدود ۵۰ سال قبل بازمي گردد. در آن سال ها تلاش هاي زيادي از جانب جمعي از فرهنگ دوستان اين شهر براي راه اندازي يك موزه جامع در تبريز صورت گرفت تا اين كه اين تلاش ها نتيجه داد و در ارديبهشت ماه ،۱۳۳۷ موزه آذربايجان بنيان گذاشته شد و با نمایش 202 قطعه از آثار فرهنگی انتقالی از موزه ایران باستان شروع به كار كرد. ساختمان فعلی موزه از سال 1341 رسماً افتتاح و شروع به كار كرده است.

ساختمان اين موزه كه در مركز شهر تبريز قرار دارد براساس نقشه تنظيمي «آندره گدار» باستان شناس و معمار معروف فرانسوي ساخته شده است. يادآور مي شود، موزه آذربايجان داراي ۱۲ هزار اشياي فرهنگي و هنري و بيش از ۲ هزار و ۳۰۰ قطعه ثبت شده تاريخي است كه از اين نظر در جمع گنجينه هاي مهم و باارزش كشور جاي گرفته است و از جاذبه های مهم تبریزگردی به شمار می رود.

این موزه از بخش های زیر تشكیل شده است:

باستان شناسی دوران قبل از اسلام موزه آذربایجان

این بخش بیشتر شامل سفالینه های متنوع و آثار گوناگون  و آثار مفرغی تمدن های مناطق مختلف ایران از هزاره پنجم پیش از میلاد تا پایان حكومت ساسانیان است. از اشیای نفیس بخش پیش ازاسلام می توان از یك جام زرین و یك موبند زرین منحصر به فرد و یك ریتون نقره ای با مجسمه ی سرشیر كه همگی مربوط به دوره ی هخامنشی هستند، یك قبضه شمشیر برنزی متعلق به دوره كاسی ها كه دارای كتیبه ای به خط میخی است و تنگ ها و كاسه های شیشه ای نقش دار مربوط به دوره ی ساسانی و اجساد مرد و زنی که مربوط به سه هزار سال پیش هستند در سال ۱۳۷۸ خورشیدی و در پیرامون مسجد کبود یافت شده ‌اند نام برد

باستان شناسی دوران اسلامی موزه آذربایجان

این بخش آثار سفالی و فلزی زیبایی از قرون چهارم تا چهاردهم ه . ق را در خود جای داده است.

این اشیا شامل انواع سفالینه های نقش دار و لعابداری است كه از مناطق مختلف به دست آمده اند. چینی های بسیار نفیس دوره ی صفوی كه به استناد مهرهای پشت ظروف به دستور شاه عباس اول در طرح ها و رنگ های مختلف ساخته شده اند ، از دیگر اشیای این بخش هستند. از اشیای منحصر به فرد این بخش قفل رمزی فلزی متعلق به سال 566 ه .ق ساخت یك هنرمند اصفهانی است كه دارای 4 عقربه و 65536 رمز می باشد.

یكی دیگر از اشیای دیدنی این بخش كاسه برنزی حكاكی شده مزین به آیات قرآنی و ادعیه متعدد است كه به "جام شفابخش" معروف شده و تاریخ ساخت آن 1110 ه . ق است و بالاخره سنگ نوشته ی معروف "بسم الله " كه كتیبه ای مرمرین در ابعاد 33/1× 83/3 متر است. در وسط این كتیبه لفظ جلاله ی "بسم الله الرحمن الرحیم" به خط نستعلیق درشت به عمق حدود 5 سانتیمتر تراشیده شده و در حاشیه آن اشعاری در مدح حضرت رسول اكرم ( ص ) و القاب ایشان با نقوش اسلیمی حك شده است. این كتیبه در تاریخ 1272 ه .ق توسط حكاك، خطاط و شاعر هنرمند "میرزا محمد علی قوجانی" معروف به میرزا سنگلاخ خلق شده و یكی از شاهكارهای مسلم حكاكی به شمار می آید.

سكه ها، مهرها و سیلندرهای موزه آذربایجان

در این بخش مجموعه نسبتاً كاملی از سكه های ادوار مختلف تاریخ ایران، از زمان تسلط اسكندر بر ایران و حكومت جانشینان وی و سپس امرای سلسله های مختلف كه در این سرزمین به حكومت پرداخته اند تا اواخر قاجاریه، یك یا چند سكه از هریك در ویترین های مخصوص به نمایش گذاشته شده اند. كلیه سكه ها به ترتیب قدمت با زیرنویس شامل مشخصات و سال ضرب آنها به نحوی چیده شده اند كه پشت و روی تمامی سكه ها برای علاقه مندان قابل استفاده و تحقیق باشد.

مهرها و سیلندرها نیز قسمتی از ویترین های این بخش را به خود اختصاص داده اند. این مهرها مربوط به ادوار مختلف تاریخ از هزاره سوم قبل از میلاد تا قرون اخیر هستند. در كنار این مهرها نمونه های طراحی شده آنها بر روی مقوا و نیز آثار نقوش مهرها بر روی خمیر مخصوص در معرض دید قرار دارند. این مهرها همگی گویای علایم و نشانه های ملی، قومی، مذهبی، تجاری و حكومتی اقوام گوناگونی است كه درمناطق مختلف سرزمین پهناور ایران زیسته اند. این علایم برروی قطعات كوچك سنگ از جنس های مختلف مثل انواع عقیق، یشم، سنگ سرخ و یمانی و نیز لعل، فیروزه، یاقوت و حتی طلا  و نقره و یا سایر سنگ های معدنی حك شده اند.

طبقه زیرزمین موزه آذربایجان

مجسمه‌ های ساخته ‌شده توسط احد حسینی در طبقه زیرزمین موزه آذربایجان نگهداری می‌شوند. این مجسمه‌ها دید عمیقی نسبت به سرگذشت و اخلاق انسان در طول سده‌های گذشته -به خصوص سده بیستم- دارند.

بخش سنگ‌نگاره‌های تاریخی، جدیدترین بخش موزه آذربایجان است که در طبقهٔ زیرزمین این موزه قرار گرفته ‌است. در این بخش مجموعه‌ای از پیکره‌های انسانی، سنگ گورها، سنگ‌های کتیبه‌دار، قوچ‌های سنگی و مجسمه‌های سنگی به نمایش گذاشته شده‌اند که در نزدیکی این موزه، مسجد کبود قرار دارد که می توانید از آن در تورهای تبریز و تبریزگردی دیدن کنید.

برای مطالعه بیشتر: کندوان، سومین روستای صخره ای جهان  -  معرفی هتل کاروانسرای یام  -